Biblioterapia i bajkoterapia i jako skuteczne narzędzie terapeutyczne w walce z lękami separacyjnymi u dzieci

Spośród metod pracy z dziećmi, młodzieżą i osobami niepełnosprawnymi intelektualnie, coraz większym zainteresowaniem pedagogów i nauczycieli cieszą się działania terapeutyczne z zastosowaniem różnorodnych wytworów kultury – muzyki, malarstwa, teatru, tańca, a także materiałów czytelniczych – książek, wierszy i bajek. Biblioterapia i bajkoterapia to dwa odrębne działy arteterapii, które wykorzystują utwory literackie jako narzędzia terapeutyczne. Obie formy odziaływania przez literaturę pomagają zrozumieć związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy zdarzeniami, a odczuwanymi emocjami, ułatwiają rozmawianie o problemach oraz stwarzają możliwość poszukiwania sposobu ich rozwiązania. Dlaczego warto włączyć biblioterapię do praktyki szkolnej i przedszkolnej? Które narzędzia terapeutyczne okażą się walce z lękami separacyjnymi u dzieci?

Terapeutyczna moc książki literatury, czyli biblioterapia i bajkoterapia w praktyce

Zdaniem Bruna Betteelheima, psychoanalityka, psychologa, psychiatry i pedagoga, bajkoterapia wpływa na dziecięcą psychikę poprzez identyfikację z pozytywnym bohaterem, kształtuje osobowość dziecka, inspiruje do pokonywania napotykanych trudności oraz przybliża podopiecznym nieznane dotąd pojęcia, odczucia i zjawiska. O ile biblioterapia wykorzystuje najczęściej utwory klasyczne i liryczne, o wysokich walorach artystycznych, o tyle w bajkoterapii wartością są bajki, baśnie i opowieści posiadające szczęśliwe zakończenie, wyróżniające się przejrzystą aksjologię (dobro zwycięża nad złem), pouczające i ukazujące, jak bohaterowie radzą sobie z własnymi lękami.

Skuteczne narzędzia terapeutyczne w pracy z dziećmi z lękami separacyjnymi

Lęk towarzyszy ludziom na wszystkich etapach rozwoju, pełniąc istotną psychofizyczną funkcję. To naturalna reakcja organizmu wobec poczucia zagrożenia i realnego niebezpieczeństwa. Zdarzają się sytuacje, w których lęk przestaje pełnić adaptacyjną rolę i przeradza się w zaburzenia lękowe, będące jednym z najczęściej występujących zaburzeń wieku dziecięcego. Psycholog Jagoda Sikora podkreśla, że granicę pomiędzy nieszkodliwym lękiem a zaburzeniami lękowymi wyznacza nasilenie lęku, wpływ na codzienne funkcjonowanie oraz cierpienia towarzyszące reakcjom lękowym. Podopieczni w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym często borykają się z lękiem separacyjnym (lękiem przed utratą obiektu w osobie rodzica) i trudnościami w nawiązywaniu kontaktów rówieśniczych. Obawa przed rozłąką powoduje poczucie zagrożenia, osamotnienia, a nawet porzucenia. W oswajaniu podopiecznych z nową sytuacją pomagają nauczycielom narzędzia terapeutyczne wykorzystujące elementy biblioterapii i bajkoterapii. Opowieści ze szczęśliwym zakończeniem stanowią przeciwwagę dla lęków separacyjnych, dając dzieciom poczucie siły, sprawstwa i radość z nawiązywania przyjaźni.

Jak wspierać dzieci i młodzież przejawiającą lęki separacyjne?

Zachęcamy Państwa do udziału w II Ogólnopolskiej Konferencji Arteterapii, która odbędzie się 27 września 2019 roku w Warszawie. Tematem przewodnim wydarzenia są najskuteczniejsze metody arteterapeutyczne w pracy z dziećmi i młodzieżą na różnym etapie rozwoju. Prelegenci przedstawią bajkoterapię i biblioterapię jako skuteczne narzędzia terapeutyczne w pracy z dziećmi przejawiającymi lęki separacyjne i trudności w odnalezieniu się w grupie rówieśniczej. Uczestnicy konferencji poznają cechy prawidłowo skonstruowanej bajki terapeutycznej i dowiedzą się, jak samodzielnie stworzyć opowieść dostosowaną do potrzeb swoich podopiecznych.